BESCHUT WONEN EN SAMEN LEZEN IN PERMEKE

De leesgroep in de bibliotheek Permeke van Antwerpen is ontstaan uit een groep bij Beschut Wonen aan de Lange Lozanastraat in Antwerpen. Nu lezen er ook anderen mee en ontmoet men elkaar eens in de twee weken op dinsdagmorgen. Dit geeft een bont gezelschap, onder de bevlogen leiding van Diederik van Woensel.

Eerst wordt het kortverhaal van de Zuid-Amerikaanse schrijfster Isabel Allende ‘Twee Woorden’ gelezen. Diederik begint te lezen en wordt afgewisseld door verschillende anderen. Het is het verhaal van Belisa Crepusculario: hoe zij diepe armoede, honger en droogte overleeft, de kracht van het woord ontdekt en hier haar brood van maakt. Het hardop lezen van de tekst geeft een eigen, directe ervaring. Regelmatig is er een pauze om stil te zijn, maar waarin ook vragen worden besproken over de achtergrond van het verhaal en welke zinnen de lezers raken. De zin ‘Belisa bleef niet stilstaan, want ze kon haar krachten niet verspillen aan medelijden’ raakt sommige lezers, want het staat voor de diepe armoede en de drang tot overleven. Maar ook de zin dat Belisa begrijpt dat ‘woorden los rondvliegen zonder eigenaar en dat iedereen die een beetje toverkracht bezit, ze kan vangen om ze te gelde te maken’ wordt genoemd.

Dan wordt het gedicht van de Vlaamse dichter Herman de Coninck (1944-1997) ‘De Plek’ gelezen. Het roept allerlei associaties op. Zo worden de tegenstellingen benoemd: bijvoorbeeld ‘niets zien’ tegenover ‘zien’, ‘blijven’ tegenover ‘veranderen’. Dit komt sterk naar voren in de derde dichtregel: ‘Er is niets te zien, en dat moet je zien’. Allen delen de ervaring dat het een ontoegankelijk gedicht is, maar toch spreekt het aan.

De deelnemers waarderen ieder op eigen wijze de leesgroep. Sommigen ‘lezen graag’ en vinden het ‘boeiend’ omdat er ‘onbekende en nieuwe’ teksten worden gelezen en ontdekt. Anderen geven aan door hun ziekte te weinig concentratie te hebben om nog verhalen te lezen; de kortverhalen in de groep zijn dan een uitkomst. De groepsdynamiek wordt door allen gewaardeerd. De sfeer ervaren ze als  open. Iemand geeft aan een psychose te hebben gehad en nu ‘een beter mens’ te zijn geworden door de ervaringen binnen de leesgroep.

Diederik is enthousiast. Ook hij vindt samen lezen voor zichzelf een verrijkende ervaring: hij stuit steeds op nieuwe teksten. Hij vindt de sfeer bijzonder, want er is openheid, respect en vertrouwen. Het zijn bijeenkomsten die er toe doen. zonder oordeel naar elkaar. Uiteraard is er een verschil in uiten: sommige deelnemers delen gemakkelijk, terwijl anderen niet altijd wat zeggen, maar er wel degelijk zijn. Het verhaal is en blijft de landingsbaan, zowel voor de deelnemers als de leesbegeleider. Immers, het woord is van niemand en altijd open voor interpretatie.

(Jan van den Brink)