De vertelling groeit en bloeit

Je kan op pensioen (op 60, gelukzak dus) en je kijkt uit naar zinvolle en boeiende activiteiten. Je leest een artikel over samenleesgroepen (hmm, dat trekt me aan). De bib in Zedelgem ziet dat goed zitten en het lokale dienstencentrum is bereid om mee aan de kar te trekken. Na de nodige opleiding en aanloop start je met een mengeling van enthousiasme en onzekerheid (gaat dit hier wel lukken ?).

Eén jaar verder is de samenleesgroep De Vertelling de pampers ontgroeid. Al is de start moeizaam geweest. De eerste 8 bijeenkomsten varieert de opkomst tussen 0 deelnemers (slik !) en 5 deelnemers (oef !). Met wat extra bekendmaking komen er gelukkig nog enkele nieuwe deelnemers bij (dat werd intussen wel tijd !). De voorbije maanden zijn er gemiddeld een 7-tal deelnemers present op de tweewekelijkse bijeenkomst op maandagnamiddag. Het nieuwe initiatief is ruim bekend gemaakt (folders, affiches, gemeentelijk info-blad, gemeentelijke website, folders voor de leden van de seniorenverenigingen, welzijnsschakels, Vormingplus …). Laagdrempeligheid is een duidelijk streefdoel (eenvoudige taal in de bekendmaking, aantrekkelijke naam, losse deelname, ” je kan ook gewoon komen luisteren”…). Is de drempel voor zo’n nieuw, onbekend initiatief dan toch nog hoger dan we denken ?  Wat kan mensen tegenhouden ? (“Moet ik daar dan iets zeggen ? Is dat niet te moeilijk voor mij ? Ik ken daar niet veel van ! Ik lees geen boeken ! Waar is dat die bibliotheek ? Op maandagnamiddag moet ik naar de kaarting, petanque enz. !”) Het blijft zoeken naar manieren om mogelijke geïnteresseerden te bereiken en over de brug te krijgen om het eens te proberen.

De deelnemers, die regelmatig komen, blijken duidelijk wel geboeid en overtuigd van de waarde van het samen lezen. Ze benoemen het als “verrijkend” en “boeiend”  en “het gaat hier over van alles en nog wat”. “Soms kan het je aanzetten om zelf ook eens iets te schrijven”. Ze vinden het verrassend hoe een verhaal verschillend beluisterd en begrepen kan worden (“je realiseert je dat anders niet”). En “boeiend hoe in de verschillende manieren waarop het verhaal geïnterpreteerd wordt soms ook de persoonlijkheid en het karakter van iedereen weerspiegeld wordt”. “Op die manier leer je hen ook veel vlugger kennen, dan anders het geval zou zijn”. “Het brengt mensen samen die nochtans door hun opvoeding en levenservaringen heel verschillend zijn”. “Het zijn stuk voor stuk leuke en interessante mensen waarmee we samenkomen”, stelt iemand “ en ik ben blij dat ik ze op deze manier kan leren kennen”. Men waardeert de ongedwongenheid en de gezelligheid (“je gaat met positieve energie naar huis”). Iemand stelt vast dat ze “ zichzelf terugvindt” – na jaren zorg voor de partner en zich wegcijferen. Men vindt het ook aangenaam “dat iedereen ruimte krijgt voor zijn eigen inbreng en zijn verhaal”. “De gesprekken zijn hier anders dan de doorsnee-gesprekken”. Soms wijst iemand ook op een mooie zin of een mooi beeld in het verhaal. Niet alleen de plot, maar ook “de literaire kant van het verhaal moet voldoende aandacht krijgen”. “Je ziet inderdaad veel meer in een verhaal als je het met velen leest”. Er wordt ook wel eens gesakkerd op een wat moeilijker verhaal of gedicht. Maar “je leert schrijvers wel beter kennen en ook schrijvers die anders niet gekend of gelezen worden”.

En hoe zit het met onze jonggepensioneerde begeleider ?  Worden zijn verwachtingen in De Vertelling ingelost ? Hij is al lang boekenwurm en literatuur-fan, maar hij stelt vast dat dit – ook voor hem – een intensere en rijkere manier is om met literatuur en verhalen bezig te zijn. En intussen leert hij ook de poëzie – die hij meestal op eerbiedige afstand houdt – wat beter kennen en waarderen.  Ook na een jaar blijft het samen lezen voor hem een boeiende uitdaging. Hij kijkt telkens uit naar een nieuwe bijeenkomst. Soms ook met wat spanning (hoe zal het verhaal of het gedicht onthaald worden ?). En als een verhaal dat hij zelf echt kan waarderen door sommigen nogal bekritiseerd of afgekraakt wordt, is het even slikken en ook uitkijken om niet teveel in de verdediging te gaan. Het leert hem dat elk recht heeft op zijn eigen ervaring en zijn eigen beleving. Veel vaker ervaart hij dat deelnemers gegrepen kunnen worden door een verhaal of een gedicht. En dat het boeiend is om samen te zoeken naar motieven en verklaringen voor wat de personages in de verhalen zeggen of doen. Het brengt ook moeiteloos eigen gevoelens en ervaringen van deelnemers naar boven. Het levert gesprekken op met diepgang, inleving en betrokkenheid. En laat ‘ontmoeting met diepgang mogelijk maken’ nu juist een belangrijk motief zijn voor deze begeleider. Overigens merkt hij dat zijn inzet als vrijwilliger duidelijk geapprecieerd wordt en dat De Vertelling zijn eigen plek verwerft in bib en dienstencentrum. En ja, ook een gepensioneerde heeft daar nog deugd van.

Intussen groeit bij andere organisaties en bibliotheken in de regio interesse voor de werkvorm van het samen lezen. Een info-bijeenkomst over het wat en hoe van een samenleesgroep – onder impuls van Vormingplus en de bibliotheken van  Zedelgem en Brugge – kent een ruime opkomst. Het zou mooi zijn als mensen straks op meerdere plekken in de regio geboeid mogen raken door het samen lezen van een bekoorlijk gedicht of een pakkend verhaal !

André Clauw