WABLIEFT IN LIVERPOOL. EEN ERVARING DIE BLIJFT HANGEN.

Dinsdag 23/2/2017. Na een treinrit van Liverpool naar Manchester ontmoet ik leesbegeleidster Kate Weston in het station. Vanuit Manchester nemen we nog een trein en een taxi om de vrouwengevangenis Styal te bereiken. De rit erheen geeft ons gelegenheid om al één en ander door te praten. De leesgroep heeft wisselend succes, weet Kate. De afgelopen weken daagden opvallend minder deelnemers op. Een mogelijke oorzaak zijn de ‘permission slips’, briefjes die gevangenen krijgen om te mogen deelnemen aan activiteiten. Die briefjes worden vaak gebruikt als een soort beloning voor goed gedrag. Het omgekeerde gebeurt ook: als gevangenen in problemen raken, krijgen ze geen toestemming om aan activiteiten deel te nemen. De briefjes komen af en toe ook niet terecht, denkt Kate. Vorige week had ze één deelneemster aan de leesgroep. Ze hoopt op een betere opkomst vandaag.

Bij de start van de leesgroep zijn twee deelneemster aanwezig. Zij zijn allebei vaste ‘klanten’. Eén van hen is Samantha, de ene deelneemster van vorige week.

De leesgroep mag een klein lokaaltje gebruiken in een administratief blok van de gevangenis. Niemand van het personeel neemt deel. Begeleidster Kate heeft het kortverhaal ‘The Necklace’ (La Parure) van Guy de Maupassant meegebracht (http://www.eastoftheweb.com/short-stories/UBooks/Neck.shtml). Kate heeft ook koffie, thee, koekjes en druiven mee voor iedereen in de groep. Wanneer Kate enkele regels ver in de tekst is, dagen nog twee deelneemsters op. Zij komen voor het eerst naar de leesgroep en weten niet zo goed wat te verwachten. Later sluit nog een nieuwe deelneemster aan. Hoewel de vrouwen elkaar niet kennen, lijken ze allemaal op hun gemak in de groep. Ook mijn aanwezigheid stoort hen duidelijk niet. Ze praten heel open met elkaar over de tekst en vullen elkaars interpretaties aan. Halfweg de tekst stappen de twee ‘anciens’ van de groep op. Blijkbaar hebben ze hetzelfde verhaal ook al met de voorgangster van Kate gelezen, nu ongeveer een jaar geleden. “We zouden toch alleen maar hetzelfde kunnen zeggen als toen. Dat heeft weinig zin”, leggen ze uit. Met de nieuwelingen leest Kate verder. Ook nu blijft het gesprek op gang. Er komen verschillende inzichten en interpretaties. Die worden Na afloop beloven twee van hen er volgende week ook terug bij te zijn. Dat stemt Kate heel tevreden.

Op de terugweg praat ik na met Kate. Hoe staat zij tegenover de deelneemsters? Kate vertelt dat ze hen als ‘gewone’ mensen bekijkt. Waarom ze daar zijn en voor hoe lang, speelt geen rol. Willen ze er zelf over praten, is dat goed. Willen ze dat niet, ook goed. Door haar open opstelling heeft Kate snel het vertrouwen kunnen winnen van de deelneemsters. Er is niemand van het personeel in de ruimte. Wellicht helpt dat ook om een ontspannen sfeer te creëren. Er is een ‘panic button’ in de kamer, maar die heeft Kate nog nooit hoeven te gebruiken.

Kate is ervan overtuigd dat de leesgroep voor veel deelneemsters een rustpunt is. Door ‘shared reading’ komen ze ook tot inzichten over zichzelf en hun situatie. Dat is niet altijd eenvoudig, soms zelfs behoorlijk emotioneel, maar de ervaring heeft een positief effect op de deelneemsters. Datzelfde zal later ook blijken uit wat ex-gevangene Anne vertelt aan tafel bij The Reader.

Ruud Meert, hoofdredacteur WABLIEFT.