Fijne sfeer, vol programma, een schitterende Maud, neurologische inzichten, lekker eten en veel zielsgenoten. Een kairotisch moment deze startdag in De Kluizerij!
Kankerexperte Tessa Kerre over heldinnen Marie Curie en Jane Davis
Hematoloog Prof. Dr. Tessa Kerre (UZ Gent) heeft twee wetenschapsheldinnen: Marie Curie, de grootste aller tijden, en Jane Davis, die aantoont dat lezen helend werkt. Ze vertelt in onze podcast over het leven en werk van beide vrouwen, over Het Lezerscollectief in de gezondheidszorg en over De ultieme therapie…
INTERNATIONAL DEVELOPMENT PARTNERSHIP tussen The Reader (UK) en Het Lezerscollectief (Belgium)
(uit het gemeenschappelijk persbericht)
The Reader en Het Lezerscollectief zijn verheugd om de start van hun International Development Partnership aan te kondigen. Vanaf deze maand is Het Lezerscollectief ook de officiële partner die de groei van Shared Reading (Samen Lezen) in België en Nederland ondersteunt.
De eerste Read to Lead opleidingen in België vonden plaats in 2013 en Het Lezerscollectief coördineert sinds 2014 eigen projecten en sinds 2015 Nederlandstalige opleidingen, geïnspireerd op het werk van The Reader in het Verenigd Koninkrijk. We zijn dan ook opgetogen om vanuit onze al lang bestaande vriendschap samen te kunnen werken aan een international Shared Reading movement met gedeelde missie en waarden. Het partnerschap stelt ons in staat om sterker samen te werken en intenser leer-, expertise- en kwaliteitspraktijken uit te wisselen. Het Lezerscollectief zal de verdere ontwikkeling van Shared Reading projecten in Vlaanderen en Nederland leiden, met de ondersteuning van The Reader en locale partners, conform hun coöperatief model.
In maart zullen Dirk Terryn en mede-oprichter Jan Raes, samen met een groepje collega’s een vierde bezoek brengen aan het International Centre for Shared Reading in Calderstones (Liverpool) voor een studiereis, o.a. rond Samen Lezen en dementie. In mei zal oprichter en directeur van The Reader, Jane Davis, op haar beurt Het Lezerscollectief bezoeken, deelnemen aan een Raad van Bestuur en een lezing geven op de studiedag n.a.v. de nieuwe publicatie ’Grenzeloos’ (‘Boundless’) in Affligem. Ze zal ook deelnemen aan een sessie rond Samen Lezen en kanker. De praktijk en het onderzoek ontwikkeld in samenwerking met UZGent is dan weer leerrijk om mee te nemen naar het eigen werkveld.
Dirk Terryn: ’Wat eerst een ‘letter of friendship‘ was, is mogen groeien naar een evenwichtige overeenkomst waarbij beide partijen van elkaar kunnen leren en tegelijkertijd ook de kwaliteit van een origineel concept als ‘Shared Reading’ kunnen bewaken. Zo belangrijk om ook elkaar te inspireren als sociale onderneming, in volledige transparantie en met ruimte voor onze verschillende context. Ik bedank onze voorzitter en mede-oprichter Erik Van Acker voor al het werk dat we hieraan, samen met Jane, hebben besteed. Een droom die geland is op papier…’
Jane Davis: ’The Reader and Het Lezerscollectief have had a long, happy and mutually beneficial relationship for the last seven years. Having made many visits to our friends in Belgium I am personally delighted that we have been able to cement our friendship, and I look forward to our shared future. We have relationships with partners in many countries, but it feels particularly fitting that the first formalisation of this kind should be with Het Lezerscollectief, who have worked so hard to establish the mutual ground on which we now stand. Great also to be cementing a European partnership at this particular point in UK history.’
EEN PET VOOR STEVE
Lieve Janssens komt met 12 deelnemers van Open School Mechelen tweewekelijks samen om Samen te Lezen. Onderstaand verslag vertrekt vanuit de lectuur van Een pet voor Steve, een kortverhaal van Morley Callaghan dat we uitproberen voor het volgende boek dat we samen met Fintro en uitgever Vrijdag realiseren tegen 2020. Met de steun van Fintro werd Lieve in 2017 opgeleid door het Lezerscollectief.
“Dat kind moest van zijn papa meewerken, maar zoals alle kinderen wou hij liever spelen.” “Ja, begrijpelijk toch, hij wil zijn zoals de andere kinderen.”
Met deze opmerking komt het vertelsalon in Open School bij een eerste pauze meteen goed op gang. Een twaalftal cursisten lezen al een aantal maanden samen. We zijn goed opgewarmd, de cursisten hebben niet veel nodig om met elkaar in gesprek te gaan; koffie en koekjes volstaan.
De vraag of dit “moeten werken onrechtvaardig” is, komt al snel bovendrijven.
Stuk voor stuk hebben de deelnemers zulke situaties meegemaakt; op het veld werken, poetsen bij de grootouders, een halve vakantiedag werken en een halve dag vrij. C vertelt hoe ze geen waardering kreeg voor haar poetswerk. Erger nog, haar “bomma zat dag in dag uit in haar zetel te staren, maar na de poetsbeurt stond ze op, ging met haar vinger over de plinten,… en altijd had ze wel iets op te merken”. M was liever een jongen geweest, want de jongens waren vrij om te doen wat ze wilden. Ze moesten niet poetsen en op het veld werken. En toch, hebben ze er niets aan over gehouden, daar zijn ze het over eens. “De jeugd nu is veeleer lui, ze mogen soms te veel”.
Bij een volgende pauze valt het op hoe de cursisten worstelen met het beeld van de vader. “Waarom steunt hij zijn zoon niet?” “Dit moet je toch doen als ouder!” “Misschien had hij schrik dat zijn zoon naast zijn schoenen ging lopen”. K. herkent dit bij haar eigen kleinkind: “Hij is een grote prater, een opschepper maar op school bakt hij er weinig van. ‘Werken’ in de supermarkt als student zal hem deugd doen deze zomer”. Ze hoopt dat dit de jongen kan motiveren.
J. neemt zachtjes het woord. Ze vertelt dat hoe ze zelf is opgevoed, vaak nog een grote rol speelt. Ze betrapt zich erop dat ze erg streng is. “Ik kan het niet verdragen dat mijn kleinkinderen onderuitgezakt in de zetel liggen en zeker niet met een fleece erover… Ik wil er wat losser mee omgaan, maar het is moeilijk.” Cursisten beamen ‘het hervallen in oude patronen’… de gedeelde herkenning heeft iets troostends.
En het beeld van de moeder in dit verhaal? “Zij moet de kerk in het midden houden.” Stuk voor stuk herkennen de cursisten hierin zichzelf.
Bij een volgende stop komt het thema van armoede op tafel. De cursisten beschrijven de innerlijke strijd van de vader. “Er moet gewerkt en verdiend worden want ze komen amper rond”. “Zijn leven lijkt wel om geld te draaien.” “Begrijpelijk als je arm bent?” “En toch, hij laat kansen schieten om een fijne vader/zoon relatie op te bouwen… zoiets moet toch gekoesterd worden?”
Eenmaal de rijke advocaat -ook een vader- in het verhaal in beeld komt, zijn de cursisten het erover eens. “Die komt niet op de juiste manier op voor zijn zoon! ” “Hij geeft het verkeerde voorbeeld dat met geld alles te koop is” “Dave, die voor het geld zwichtte, tot inzicht komt, dit aan zijn zoon kan toegeven en uiteindelijk toch voor steun aan zijn zoon gaat, hij doet het goed.” “Hopelijk kan hij het volhouden” merkt L op.
Op het einde hoor ik de cursisten hardop zuchten. “Arm zijn werkt op je zelfvertrouwen. Dat maakt het moeilijk”. “De schuld doorschuiven naar een kind, dat mag niet gebeuren.” Ze besluiten: “Je moet je kind steunen door dik en dun ook als de dromen van je kind niet echt de jouwe zijn, maar dat is moeilijk. “
Om de zwaarte van dit verhaal te doorbreken, kies ik het gedicht “Hij rechtte zijn rug”. Vervelend, het gedicht lijkt de groep in eerste instantie niet aan te spreken. “Het gaat over een boek” wordt er opgemerkt, “dat boek heeft nogal een goed gedacht van zichzelf” merkt iemand schamper op.
Kan het ook een vergelijking zijn? Een mens die zich vergelijkt met een boek? “Ja! “klinkt er dan “onze rug rechten, dat moeten we ook doen…”
En dan plots M: “Je moet toch eerst van jezelf houden, om een ander graag te kunnen zien. Dat is toch waar he!”.
En met deze uitspraak sluiten we ons vertelsalon af. We doen een rondje en we zijn het er allen over eens. Het verhaal en ook het gedicht mogen in het nieuwe boek!
Lieve Janssens
Educatief medewerker Open School.
Je kan de groep van Lieve aan het werk zien in het volgende filmpje. Collega en opleider Mieke Coremans gaat in gesprek met Luc Keppens, ceo van Fintro, die eerder een bezoek bracht aan de leesgroep.
Samen Lezen met kankerpatiënten
20 studenten geneeskunde en gezondheidswetenschappen van de UGent volgden in hun lesvrije week de opleiding tot leesbegeleider. Ze zullen vanaf maart tien keer samenlezen met hun vaste leespartner, een kankerpatiënt.
“Deze samenwerking met de universiteit van Gent is gegroeid vanuit de taalgevoeligheid van een aantal professoren”, zegt psychiater Jan Raes van Het Lezerscollectief. “Zij zien de waarde van een goed verhaal en begrijpen de kracht van dat samen te lezen. In een ziekenhuisopname zitten veel lege momenten. Alles wat die leegte zinvol opvult, is interessant. De patiënten hebben ook lastige en pijnlijke dingen te verdragen. Samen Lezen is hier dus ook een vorm van psycho-medische zorg.”
Meer dan 60 kandidaten
In november kregen de studenten geneeskunde en gezondheidswetenschappen (logopedie, farmacie, kinesitherapie) een lezing van Jane Davis van The Reader aangeboden. The Reader is de Britse inspiratiebron van Het Lezerscollectief. De aula zat afgeladen vol met 415 geïnteresseerden. 62 van hen schreven nadien een motivatiebrief en stelden zich zo kandidaat om de opleiding te volgen. Daaruit werden 20 geëngageerde geluksvogels geselecteerd.
“Hier worden we betere hulpverleners van.’
Dr. Raes: “De situatie en de setting van het Samen Lezen zijn hier uniek. Omdat het gaat over mensen die mentaal en fysiek zwaar beproefd worden door hun ziekte. En omdat de leesbegeleiders zorgverleners-in-spe zijn. Ze zullen 8 à 10 keer in een 1 op 1 situatie lezen met hun leespartner. In die sessies van een half uur bouwen ze een relatie op met de patiënt zonder dat het over het medische gaat, zonder slechtnieuwsgesprekken of onderzoeken. Daardoor geven ze de boodschap: je bent meer dan je ziekte alleen.”
Onderzoek naar de effecten
De universiteit doet ook onderzoek naar de effecten van het Samen Lezen. Op de student en op de patiënt. “Dat maakt het echt interessant. Ik vermoed dat de uitkomst zeer fijn zal zijn”, stelt dr. Raes. De kwaliteiten van de studenten spelen daarin mee en ik voel het enthousiasme bij professoren, verplegende teams, hoofdverplegers…”
De stille hoop is dat de 20 leesbegeleiders hierdoor betere, menselijkere hulpverleners worden in een ‘geneeskunde’ wereld die stilaan overgenomen wordt door artificiële intelligentie. De UGent erkent het toenemende belang van soft skills en gaat ermee aan de slag. Daarin zijn ze echt een voortrekker.” Professor Tessa Kerre sluit hierop aan: “De toekomst van de geneeskunde zal er helemaal anders uitzien, veel technische actes en een groot deel van de medische kennis zal hoogstwaarschijnlijk worden overgenomen door machines, robots, computers. Maar een arts die aan het bed van zijn/haar patiënt zit, die zal nooit door een robot kunnen worden vervangen.”
Jana Barbieur (22) – eerste master Geneeskunde
“Het leek me interessant om uit de rol van wetenschappelijke hulpverlener te stappen en op een meer menselijke manier met elkaar om te gaan. Nu wordt een patiënt soms geminimaliseerd tot zijn aandoening. Tijdens het Samen Lezen kan je over normale zaken spreken.Als twee gewone mensen. Dat ‘even vergeten’ kan de patiënt veel vooruithelpen. Dat de effecten van Samen Lezen ook al bewezen zijn, trekt me als wetenschapper extra over de streep om dit te doen.”
Elke Platteau (21) – tweede bachelor Geneeskunde
“Door te lezen heb ik mezelf leren begrijpen en relativeren. Daar komt mijn motivatie om dit te doen voor een stuk vandaan. Ik heb al een bachelor kine. Tijdens de stages in ziekenhuizen zag ik hoe het menselijke aspect soms verdwijnt eens de ziekte op de voorgrond treedt. Het lijkt me mooi om dan als mens stil te staan bij de persoon achter de ziekte en hem of haar te laten ontsnappen via een verhaal. Bovendien focust het ingangsexamen van geneeskunde erg op de wetenschap.Je hebt geen voeling met mensen nodig om erdoor te geraken. Dat maakt me bang. Als er dan zo’n project aangeboden wordt, dan duidt dat er toch op dat de opleiding stilaan verandert. We moeten meer kunnen dan ziektebeelden herkennen en een therapie voorstellen. Communicatie wordt een belangrijk vak. Gelukkig.”
Samuel Van Cleemput (19) – derde bachelor Geneeskunde
“Ik heb een grote interesse voor de psychiatrie. In de literatuur worden grote en kleine levensvragen vaak mooi geformuleerd. Misschien vinden patiënten er een antwoord in. Soms kan lezen over pijn de ervaring van pijn veranderen. Zulke dingen boeien me en daarom heeft dit Samen Lezen zijn plaats in het geneeskundig landschap. Ik ben er bovendien van overtuigd dat de arts van de toekomst meer op het menselijke vlak het verschil zal maken, minder op het technische.”
Brecht Valcke (21) – eerste master Geneeskunde
“Mijn nonkel kreeg vorig jaar de diagnose van ALS. Nauwelijks een half jaar later is hij overleden. We merkten dat kleine rituelen dan heel belangrijk worden. Samen Lezen kan ook zo’n ritueel worden. We zullen volledig van onze rol als geneeskundestudent moeten loskomen en niet in de hulpverlenersval mogen trappen. Dat lijkt me de grootste uitdaging. Daarom zullen we de persoon met wie we lezen ook niet patiëntnoemen, maar leespartner.”
Janah Depauw (22) – tweede bachelor revalidatiewetenschappen
“Door mijn vorige opleiding tot bachelor in de taal-en letterkunde ben ik deels op de hoogte van wat literatuur bij een mens teweeg kan brengen. Ik vind het prachtig om mensen die het niet gemakkelijk hebben bij te staan. Zelf heb ik als vakantiejob in een bejaardentehuis ook af en toe bij een dame teksten voorgelezen en de dankbaarheid die ik daarbij voelde, is alleszeggend. “
Tekst: Veerle Vanbuel
Samen Lezen doe je niet alleen
Mensen samen brengen rond grote literatuur doet iets met hen. Het lezen van goede verhalen maakt hen niet alleen sterker, maar leert hen ook hoe ze anders naar de dingen kunnen kijken. Bljzonder jammer dus dat niet iedereen er toegang toe heeft! Of toch?
Het verhaal van Dr. Jane Davis
Op een dag, ergens in 2001, is Jane Davis op weg naar haar werk aan de universiteit in Liverpool. In een wat achtergestelde buurt staat ze aan te schuiven voor het rode licht. Ze ziet een tafereeltje van een peuter met mama en oma. Het roept een versregel van de bekende dichter Wordsworth bij haar op. En plots realiseert ze zich dat noch dit kind, noch mama of oma, waarschijnlijk nooit de kans zullen krijgen om een poëzievers tot leven te zien komen. Het stemt haar treurig. Jane Davis groeide zelf op ineen gebroken gezin waar ruzie en alcohol de scepter zwaaiden. AIs kind probeerde Jane hieraan te ontsnappen door zich in de plaatselijke bibliotheek te verschansen. Boeken werden haar vrienden. Zij openden voor haar een andere wereld en de verhalen hielpen haar te begrijpen wat er met haar gebeurde. Zo belandde ze toch nog aan de universiteit om er Engelse literatuur te studeren.
Het tafereeltje bij het stoplicht in Liverpool triggert haar om iets heel concreets te ondernemen om grote literatuur ook tot bij ‘kleine’ mensen te brengen. Zij beseft dat de kracht van literatuur, precies zoals ze dit zelf heeft ervaren, ook voor anderen heel wat kan betekenen. Goede verhalen kunnen helpen om het leven te begrijpen, sterker te worden, beslissingen te nemen, verbinding te maken met anderen en hun omgeving.
Samen lezen
“Jane Davis ontwikkelde een methode waarin hetsamen lezen centraal staat”, vertelt Dirk Terryn. Hij is oprichter-bestuurder van het Lezerscollectief in Vlaanderen.
“Het Lezerscollectief in Vlaanderen is geïnspireerd door The Reader Organisation van Jane Davis. In Engeland begeleidt The Reader Organisation inmiddels meer dan vierhonderd leesgroepen. Deze zijn te vinden in verzorgingshuizen, gevangenissen, psychiatrische instellingen, buurthuizen, bibliotheken en bedrijven.”
“Sinds 2014 zijn wij ook in Vlaanderen gestart met leesgroepen naar het model van Jane Davis. Ook bij ons zijn er heel wat mensen die nooit in aanraking komen met boeken. Mensen die het moeilijk hebben, maar niet hoog geschoold zijn, of over geen geld beschikken voor een universitaire opleiding. Jane Davis begreep dat deze mensen zelden een stap over de drempel van de plaatselijke bibliotheek zetten. Zij is letterlijk zelf naar hen toe gestapt, nodigde hen uit voor een kopje thee en wat zoets in
de bibliotheek. In gevangenissen ‘verleidde’ zij de gedetineerden met een bacon sandwich in een wat gezelligere ruimte dan hun besloten cel. Omdat zijzelf ook inkansarmoede is opgegroeid, herkende zij patronen en was haar ‘opstand’ ook erg geloofwaardig.”
“Luidop lezen vertraagt sowieso al het het verhaal. Je leest minder en je leest meer details.’
“Leesgroepen worden samengebracht op een gezellige plek. Anders dan in traditionele leesgroepen waar de deelnemers vooraf het boek hebben gelezen – wordt bij het Samen Lezen de tekst op het moment zelf luidop voorgelezen en besproken. Het gaat hier niet om een literaire analyse van de tekst, maar om de beleving en de manier waarop de deelnemers hun leven ervaren. Subsidie van de overheid of een sponsor maakt het mogelijk om vrijwilligers een opleiding te Iaten volgen en te trainen in de ‘methode Davis’.”
Samen zijn wij slim
“Bedoeling van het Lezerscollectief is om de schat aan wereldliteratuur te ontsluiten voor een breed publiek. Geen enkele schrijver schrijft enkel voor een academisch geschoold publiek. Wij gaan voor een
wereld waarin iedereen toegang heeft tot de literatuur. Ieder verhaal is bijzonder in zijn geIaagdheid. Wat Davis heel goed door had was dat het luidop lezen een verhaal, tekst of gedicht toegankelijker maakt. Je hoeft hiervoor niet persé geletterd te zijn. Luidop lezen vertraagt sowieso al het verhaal. Je leest minder en je leest meer details. Zoals het anders is om door een landschap te wandelen dan te fietsen: je hebt veel meer gezien!”
“Bovendien ontstaat het gevoel van ‘samen zijn wij slim’. Iedereen kan op zijn manier een inbreng doen als hij dat wenst. Zo word ik geholpen door wat jij in de tekst leest en ontdekt en jij omgekeerd door mij. De leesbegeleider is erop getraind om uit te nodigen tot uitwisseling van gedachten, zonder druk uit te oefenen. Niets is juist of fout. Er is niet één waarheid. Er bestaan evenveel lezingen van de tekst als dat er deelnemers zijn.”
Een tekst, vele lagen
“Leesbegeleiders kiezen zelf de teksten en gedichten waarmee ze aan de slag willen. Iets dat hen goed ligt, maar wel een verhaal dat gelaagd is. Een tekst die enkel maar over rouw of enkel over rechtvaardigheid gaat, Iaat maar één lezing toe. Dat is niet interessant. Veel boeiender is het als een tekst meerdere dingen aanraakt en hierdoor ook door iedereen anders wordt gelezen. Op die manier worden de deelnemers ook een beetje lezers ‘van elkaar’.”
“Een bepaald verhaal kan bij mensen met beginnende dementie het geheugen prikkelen.’
“Het Lezerscollectief stelt ook zelf boeken samen waarin teksten en poëzie gesuggereerd worden. De keuze richt zich niet zozeer tot bepaalde doelgroepen maar de teksten worden vooraf uitgeprobeerd. Er wordt nagegaan of het verhaal het gesprek voldoende ‘opent’ bij de lezers. Maar vooral de gelaagdheid is essentieel.”
“Ervaring kan bijvoorbeeld ook Ieren dat een bepaald verhaal
bij mensen met beginnende dementie het geheugen prikkelt. Een meerwaarde dus om deze teksten of gedichten te gebruiken in leesgroepen in een woonzorgcentrum.”
Veilig in mijn groep
“Leesgroepen tellen nooit meer dan twaalf deelnemers. Wij lezen in een school, een bibliotheek, cultuurcentrum, dokterspraktijk waar iedereen kan deelnemen. Soms zijn de leesgroepen meer gesloten: woonzorgcentra, revalidatiecentra, cgg’s, beschut wonen. Tijdens een leesbijeenkomst worden een kortverhaal en een gedicht luidop gelezen. Een samenkomst creëert gezelligheid, maar het is vooral de tekst die centraal staat. Het verhaal biedt ook structuur en houvast wanneer het gesprek te ver afglijdt of een deelnemer te veel gaat freewheelen.”
“Een tekst biedt ook veiligheid. Soms kan iemand via het verhaal of via een personage uit het verhaal iets verwoorden, waarin hij anders niet slaagt. Sommigen herkennen zichzelf in een bepaalde figuur uit het verhaal of ze herkennen een situatie die ze zelf hebben meegemaakt. Het gesprek geeft hen de ruimte om hierover te ventileren. Tegelijk helpt het om los te laten. ‘De moeder in het voorgelezen verhaal is precies als mijn moeder …. Maar verder in het verhaal blijkt het toch over een heel andere moeder te gaan. En de dochter uit het verhaal pakt het helemaal anders aan dan ikzelf … ‘”
“Samen Lezen laat je toe om verder op iets door te gaan of om het stilletjes te laten passeren. Een ervaren leesbegeleider heeft ook oog voor wie misschien niets zegt omdat hij zich laat overstemmen door de anderen. Samen Lezen leert je ook genuanceerd te kijken: een gebeurtenis in het verhaal kan bij jou heftige reactie teweegbrengen terwijl je buurvrouw rechts er lichtjes overheen gaat.”
“Wij zijn geen therapeuten en leesbegeleiders krijgen geen therapeutische opleiding. Maar het Lezerscollectief organiseert activiteiten die er toe doen. Zo verwoordde een deelneemster het op een keer. Het gaat over essentiële dingen. Het is therapeutisch zoals een goed vriendengesprek dat is of zoals een goed boek of gedicht een therapeutische waarde heeft. Eén van onze medeoprichters is psychiater. Hij erkent dat patiënten soms aangeven méér baat te hebben bij de leesgroep dan bij de groepstherapie. Misschien omdat het minder dwingend is? Dat is de luxe van de leesgroep: het is een vorm van ontmoeten. Er wordt vertrokken vanuit verhalen om … op verhaal te komen. Maar zoals Dirk De Wachter het zegt: leesbegeleiders moeten wel weten waarmee ze bezig zijn. Je moet geen knoeiers afsturen op kwetsbare mensen…!”
Waar er zoal samen wordt gelezen … mèt resultaat
Onderwijs
94 procent van de kinderen leest meer na deelname aan een wekelijkse samenleesgroep. 80 procent van de leerkrachten voelen zich na het volgen van een opleiding samen lezen, beter in staat om hun leerlingen in leesplezier te begeleiden.
Geestelijke Gezondheid
(Psychiatrische instellingen, beschut wonen, CGG’s, TEJO)
83 procent ervaart een positief effect van lezen op het gemoed.
Senioren en dementie
(Woonzorgcentra, dienstencentra)
Verplegend personeel en familie ervaren een gunstig effect in het activeren van het geheugen via verhalen.
Detentie
(Samenleesactiviteiten in de Vlaamse gevangenissen en arresthuizen)
48 procent toont verbetering in sociaal en emotioneel gedrag.
Publicatie in SAMANA Februari 2019
Tekst: Bea De Rouck
Foto’s: Stef Dehantschutter
STUDIUM GENERALE UGENT 21 november 2018: DR. JANE DAVIS OVER HET BELANG VAN LEZEN EN DE EFFECTEN OP GEZONDHEID
Op uitnodiging van Prof. Dr. Piet Hoebeke (decaan) en Prof. Dr. Tessa Kerre werd Jane Davis uitgenodigd en verwelkomd op de Studium Generale van de faculteit Geneeskunde en Gezondheidswetenschappen.
I founded The Reader because I wanted to make it possible for all kinds of people to enjoy the experiences that great writers had provided for me.
Dr. Jane Davis sprak over het belang van lezen vanuit haar eigen levenservaring. Doorheen haar moeilijke jeugd vond zij toch rust en perspectief in boeken. Dankzij Brian Nellist werd zij nog meer uitgedaagd om te lezen. Mede door hem pikte ze haar studies op en begon later aan de universiteit literatuur te bestuderen. Ze hielden contact, meer nog: hij werd haar mentor.
Doris Lessing, whose novel Shikasta changed my life in 1980, gave me some very good advice. Likewise Bernard Malamud and The Assistant, and George Eliot from whom I still have a lot to learn about the complexities of being human. Dante’s Divine Comedy, read many times over the last thirty years, has, along with the poetry of George Herbert, put structure and light into my interior world while things were burning, collapsing and being recreated. I also owe a lot to Wordsworth’s great poem about the human mind, The Prelude. And Milton. Yes – I dare to read Paradise Lost without the critical apparatus…
The Reader bracht nog een grotere wending in haar leven. Jane start het ambitieuze project ‘Reading Revolution’ en sterke verhalen bij alle mensen te brengen. Haar ‘Shared Reading’ slaat aan en tal van leesgroepen volgen. Eén van de deelnemers zegt na afloop aan Jane: ‘Zou je niet naar de National Health Service stappen voor ondersteuning? Sinds ik kom lezen, moet ik minder pillen slikken…’
Jane Davis vertelt gepassioneerd over het Samen Lezen bij gevangenen, bij patiënten met chronische pijn.
Haar echtgenoot Prof. Dr. Phil Davis leidt de onderzoekscel CRILS aan de universiteit van Liverpool. Zij monitoren verschillende leesprojecten bij kwetsbare doelgroepen. Hun rapporten tonen het belang aan om te blijven inzetten op Samen Lezen. Jane Davis toont ons verschillende resultaten van de onderzoeken en wijst op de effecten die deelnemers aan de leesgroepen beschrijven.
Het is stil in het auditorium: haar woorden zijn doorleefd, haar voorbeelden herkenbaar.
De warme inleiding van Dr. Tessa Kerre in het begin van de avond en haar enthousiaste oproep om, net als zij, zelf ook tijd te maken voor boeken, blijft nazinderen. Een lezer blijven of worden, heeft na vanavond een argument meer: boeken maken ons meer mens, sterke verhalen helpen ons om op verhaal te komen.
(Dirk Terryn. Meer over dit project volgt in volgende nieuwsbrief. Met dank aan Poëziecentrum en Kurt Defrancq) https://lezerscollectief.be/jane-davis-the-reader-organisation/
FINTRO GAAT IN VERBINDING MET HET LEZERSCOLLECTIEF
Omdat er heel wat raakvlakken zijn tussen de Fintro-waarden en de persoonlijke band en intimiteit dat een boek met een lezer nastreeft verbindt Fintro zich ook met het Lezerscollectief. Fintro houdt van boeken en lezen. Want boeken (voor)lezen smeedt banden, met andere mensen en culturen. Literatuur geeft inzicht en wakkert de vlam aan die in elk van ons brandt.
Luc Keppens, CEO van Fintro:
“Samen lezen verbindt mensen. Verhalen doen mensen opleven en geven energie en zuurstof, dat is sinds mensenheugenis zo, en dat blijft ook in het digitale tijdperk.
Fintro is een bank die aandachtig luistert naar de verhalen van haar klanten, een bank die met gezond verstand en concrete daadkracht dromen ondersteunt en mogelijk helpt maken.
Daarom steunen wij diverse initiatieven rond boeken en lezen, en in het bijzonder de schitterende inclusieve initiatieven van het Lezerscollectief.”
Bij Fintro én bij Het Lezerscollectief zijn we alvast verheugd over deze samenwerking.
Je vindt ons samen op de boekenbeurs op de Fintro-stand. We lichten alvast een tipje van de sluier op 9 en 10 november 15-16.00u.
CITAAT VAN DE MAAND
Mensen maken verhalen – verhalen maken mensen
Christien Brinkgreve, in Vertel: over de kracht van verhalen
NIEUW OPLEIDINGSWEEKEND: 8-10 DECEMBER 2017
De inschrijvingen voor ons volgende open opleidingsweekend lopen binnen. Je ervaart op zo’n driedaagse wat samen lezen is (en bij jezelf doet) en verkent de methodiek samen met andere leesbegeleiders. Je ontmoet dus andere deelnemers met een passie voor lezen én een passie voor mensen. Want lezen maakt mensen sterker en samen lezen doet dat op een bijzondere manier.
Omdat we geen opledingscentrum zijn maar een netwerk van leesbegleiders, bekijken we eerst je engagement en de plek waar je gaat samen lezen. Dat is ook belangrijk voor je eigen ervaring: na zo’n opleiding ga je onmiddellijk aan de slag en bekwaam je je door de praktijk. Na drie maanden zie je je opleidingsgroep terug in Affligem voor een intervisie. Je brengt je ervaring mee en werkt aan de punten die nog beter kunnen.
Info over hoe we werken vind je op de website. Stel je vragen via info@lezerscollectief.be
PILOOTPROJECTEN IN ANTWERPSE EN GENTSE SCHOLEN IN SAMENWERKING MET CERA
Samen met SamenLezen Antwerpen, Onderwijscentrum Gent en de coöperatie Cera werken we in 2017- 2018 in tien scholen een samen-leesproject uit. We richten ons daarbij op kinderen en jongeren die niet zo gemakkelijk de weg naar sterke verhalen vinden. Binnen de schoolse tijd of via naschoolse activiteiten maken zij kennis met samen lezen als manier om van verhalen en poëzie te leren houden, aandacht te ervaren voor het eigen verhaal en dat van de ander. Het volgende schooljaar (2018-2019) willen we de kans bieden voor andere steden en gemeenten in Vlaanderen en Brussel om van die ervaring te leren en zelf mee in zee te stappen vanuit één van de hopelijk inspirerende samenwerkingsmodellen…
In de volgende nieuwsbrieven houden we je verder op de hoogte van deze samenwerking.